Sedef Kakma

Sedef, istiridye ve midye gibi deniz hayvanlarının kabuğunda bulunan ve sedefçilikte
kullanılan, gökkuşağı parıltılı, beyaz ve sert bir maddedir. Ayrıca bağa, fildişi, kemik, çeşitli
filetolar, altın ve gümüş gibi kıymetli madenler de sedefkârlıkta kullanılmaktadır. Sedef
işçiliği çoğunlukla oyma ve kakma usulleriyle yapılmaktadır. Sedef kakmacılık işine
Sedefkâri, sedef kakma yapan ustaya Sedefkâr denilmektedir.

Düzce’de Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına bağlı El Sanatları Eğitim Merkezi
Müdürlüğü bünyesinde sedef kakma kursları düzenlenmektedir11. Burada düzenlenen kursta
sedef kakma yapımına başlamadan önce, nasıl bir obje yapılacağına karar verilir. Daha sonra
yapılacak ürüne uygun model oluşturularak şablonlar hazırlanır. Oluşturulan şablon suni sedef
plakası üzerine yapıştırılır. Bu merkezde eğitim amaçlı çalışma yapıldığından ağırlıklı olarak
suni sedef kullanılmaktadır. Önce küçük matkap ile oyulacak kısımlar delinir ve kıl testeresi
ile bu kısımların içi boşaltılır. Daha sonra çalışma yapılacak ahşap malzeme üzerine modelin
çizimi yapılır bu işleme markalama denilir. Markalama yapılan kısımda oyma işlemi
gerçekleştirilir. Sedefin gömme (kakma) yapılacağı ağacın sert olması gerektiğinden
genellikle abanoz, ceviz ve gürgen ağaçları kullanılmaktadır. Abanoz ağacı siyah renkli
olduğundan ve sedef ile zıtlık oluşturacağından özellikle tercih edilmektedir. Oyma işlemi
yapılmış olan kısma tutkal sürülerek buraya daha önceden hazırlanmış olan sedef yapıştırılır.
Kalan boşlukları doldurmak için polyester, boya ve dondurucu karıştırılarak bu kısımlara
dökülmekte ve daha sonra zımpara yapılarak oluşan pürüzler giderilmektedir. Son olarak
vernik sürülerek işlem tamamlanır. Bunun dışında isteğe bağlı olarak süslemeyi daha fazla
zenginleştirmek için sedefin kenarlarına pirinç veya bakır tel kullanılarak tel kakmada
yapılabilmektedir.
Sedef kakma birçok el sanatına göre oldukça zahmetlidir. Orta büyüklükte bir sehpanın
sedef kakma işlemi yaklaşık yirmi gün sürmektedir. Bu merkezde sedef kakma; rahle, kalem
kutusu, ayna, şamdan, mücevher kutusu, feslik, sandık gibi eşyalar üzerine yapılmaktadır.
Süsleme olarak çoğunlukla geometrik motifler kullanılmakla birlikte bitkisel motiflere de yer
verilmektedir.